Resimli kitapların prensesleri tahtları, taçları devirip saraylardan kaçıyor bir süredir. Kabarık elbiselerle salonlarda salınıp durmaktan yılmışlar. Her daim uslu, itaatkar, ölçülü olmaya itirazları var. Yeteneklerinin “erkekler kadar” diye ayrımcı bir ölçü üzerinden değerlendirilmesine isyan ediyorlar. Peki ya, prensler? Onlar da sıkılmış mı bu daimi iktidar oyunundan?
Kız çocuğu/ kadın temsillerindeki kadar yaygın bir değişim olmasa da, oğlan çocuklar/erkekler de değişiyor, evet. Değişmeye başlıyor diyelim ya da. Çocukları ortak etkinliklerde buluşturan, kadınların eğitim ve çalışma hakkını vurgulayan ya da ideal beden, nitelik atıflarında bulunmayan; eşitliği sıklıkla “kadar” ifadesi etrafında şekillendiren öyküleri yeni yeni aşıyoruz. İsyan eden, özgür olmayı arzulayan, herkesin biricikliğini dillendiren kız çocuklarıyla tanışmamızın üzerinden çok zaman geçmedi. Erkeklik temsilleri söz konusu olduğunda ise, egemenlik hali hala baskın maalesef, yalnızca eskiye göre daha görünmez kılındı. Erkeklik ezel ebet bir iktidar hali olarak kurgulandığından, egemenliği bozan, sorgulatan, doğal olmadığını açığa çıkaran; ona “nanik” yapan daha çok metne ihtiyacımız var. Bugün o her daim egemen erkek imgesini, klasik bir masalı yeniden yazarak, bozan bir konuğumuz var: Külprensi.
Küllü, kedili, balkabaklı masalın prens versiyonu Külprensi. Kendisinin çelimsiz halinin aksine gürbüz üç ağabeye sahip. Küçük prens ne kadar küllüyse büyükler o kadar kıllı. Lüks arabalarıyla o partiden diğerine geçmek, gezip eğlenmek hayattaki tek amaçları. Kardeşleri ise, üzerine yıkılmış işlerden arta kalan zamanda onlara benzemenin yollarını arama derdinde. Öyle ya, gerçek erkek “iri yarı ve kıllı” olandır, elbette kaslı bir de. Masaldan bilirsiniz, kahramanımızın yine canhıraş şekilde çalıştığı bir gece vakti bacadan bir peri düşer. Buraya kadar her şey tamam ama Külprensi’nin perisi de hikayesi gibi bozuma uğradığından gece tahmin edildiği gibi ilerlemiyor. Üstelik Külprensi işlerin yolunda gitmediğinin farkında da değil. Sarayları biricik hayal sayan uslu masalları yeniden yazma vakti geldiyse, arabalar kaykay olabilir, prensesleri otobüs duraklarında bekleyebilir ya da tek bir krem kullanarak kaslı olabiliriz pekala. Masalların kadın/erkek imgesini inşadaki yerini biliyor ve üzerine konuşurken hayli keskin olabiliyoruz ama kötülerin kaybettiği sonları sevmekten de vazgeçmiyoruz sanırım. Külprensi, “gerçek erkek”leri en nefret ettikleri görevlerle tanıştıran sonuyla okuruna bolca kikirdeme vaadeden bir kitap.
Kitap hakkında tek cümle söylemem gerekse; öykülenilen hayalin yarattığı mutsuzluğa karşı kendin olma halinin yarattığı mutluluk derdim. İdeali işaret eden, ona yaklaştıkça değer kazandığımızı fısıldayan öykülere kapılmamak gerektiğini düşünüyorum çünkü. Hatta tam da Külprensi’nin yaptığı gibi, okurlarına sundukları derin hülyaların pek kasvetli olduğunu, o dillere destan mutlulukların azınlığa ait olduğunu güldüre güldüre anlatmalı. Saraylara sırt çevirip özgürlüğünü arayan kahramanların kalbimde yeri ayrı olsa da, bu minik prensin yeni hayatını da pek sevdim. Kendin olmanın, kendi hayalini yaşamanın mutluluğunu anlatan, kudretli sıfatları yalınayak bırakan kitapların sayısı artsın ki, küçük okurlar herkesin mutlu olabildiği bir dünyanın yolunun sihirden geçmediğine inanabilsin. Elbette, “gerçek erkek”liğin kas ve zorbalıkla ilişkilendiği temsilleri hatta doğrudan “gerçek erkeklik” nitelemesinin kendisini reddedebilsin. Çocukların dar kimlik tahayyüllerine hapsedilmeyi büyümek sanmadığı bir dünyaya katkı koyan kitaplar çok yaşasın!
Bir de, prensin adından eksilen kediyi sayfalarda aramak çok eğlenceli bir etkinlik, söylemeden geçmek istememem.
Külprensi, Babette Cole tarafından yazılıp resimlenmiş. Coşkun Şenkaya’nın çevirdiği kitap Kuraldışı Yayınevi tarafından yayımlanıyor.
Bu Kitabı Çok Sevdim 