Bence Sadece Mutlu Ol: Ne Olmalıyım?

Büyük şair Mayakovski, “Nerede çalışacağım?”, “Neyle meşgul olacağım?” diye başlıyor sormaya ve sıralıyor cevapları birer : Marangoz, mühendis, yapı işçisi, doktor, fabrika işçisi, kondüktör, şoför, pilot, tayfa…

Her bir kelimeyi ustalıkla işleyen diliyle anlatıyor meslekleri. Bu kitabı okuduktan sonra bir masa ya da sandalyeye bakarken bilecek çocuklar, onun bir tomrukken başlayan hikâyesini ve o tomruğu işleyen emeği.

Çocuklara mesleklerden söz eden pek çok kitap var, biliyorum. Kızlar prensesliği, erkekler prensliği ya da şövalyeliği gerçekten iş edinemeyeceklerini fark ettiklerinde balerinlik, astronotluk çıkıyor karşılarına. Çocuklar illa ki ‘seçkin’ mesleklere sahip olacak, çok çok başarılı olacak, hayran gözler onları izleyecek yetişkinlere göre. Balerinlik ya da astronotluk seçenekleri de yavaşça elenmeye, ‘gerçek idealler’ edinilmeye mi başlandı; gelsin doktorluk, mimarlık, yazılımcılık … Anlatılana göre, bu mesleklere sahip kişiler çok seviliyor, saygı görüyorlar toplumda. Peki çocuklar nasıl mutlu olacak? Çok küçük yaşta toplumsal cinsiyet kodlarıyla, seçkin meslek söylemleriyle büyüyor; kabul gören hedeflere erişmek için hırsla çalışmaya başlamayı ideal sanıyorlar… Azıcık yan mı çizdiler, hatırlatılsın derhal idealleri; o kitaptaki mühendis gibi başarılı olabilmek için ne çok çalışmak gerektiği iyice belletilsin. Balıkçı olmak istediğini mi söyledi biri? Geçici heveslerine gülünsün, dozu al geldiyse biraz da yerilsin kararları. Hayallerini çaldığımız için mutsuz mu oldular? Ne gam! Her şey onların iyiliği için…

Çocukların hayallerini süslemeyen meslekleri anlatan kitaplar da basılıyor yavaş yavaş, farklı işleri yapanların hayatları da tanıtılıyor, ama hâlâ çocukların etkinliklerinin cinsiyetlerine göre ayrıldığı; balerinliğin, astronotluğun en mühim mertebe sayıldığı kitaplar revaçta maalesef. Hâl böyleyken yaşamın devam etmesi için her işin çok değerli olduğunu, birini yapanın bir diğerinden üstün olamayacağını anlatan bir kitaptan söz etmeden olmaz dedim ve Mayakovski’ye başvurdum.

Söz ettiği her mesleğin gereklerini işlemiş dizelerine şair. Her birinin sonunda da demiş ki, o iyi, şu daha da iyi. Mühendis evin planını hazırladı, ne güzel ama işçiler gerek o binayı inşa etmeye. Doktor olup çocukların ateşini düşürmek çok güzel peki ya hastaların yattıkları yatağı yapanlar olmasa? Fabrika işçiliği olmasa bunca makineyi kim yapar? İşçiler parçaları birleştirince atölyede, çok mutlular. Ama bu parçaları taşıyacak treni kullanmak daha da güzel. Herkes mutlu yani bu kitapta. Kimse kazanan, kaybeden değil. Kimse ‘çalıştı ve başardı’ya örnek değil…. Pilot da mutlu, gemideki tayfa da. Ve inanın Mayakovski’nin ülkesinde olduğu için mutlu değil bu insanlar sadece. Bu rekabet kuyusunu kazmaya devam edip adımını sistemden yana attıkça anne babalar (ve tüm yetişkinler) çocukların mutsuzluğuna sebep olacaklar.  Hiçbir çocuk anne babanın ya da toplumun öngördüğü ideale doğru yürümeye, eşit olanaklara sahip olmadığı yaşıtlarıyla yarışmaya, bu yarışta geriye düşünce mutsuz olmaya mahkum değil.  Çocukların şaşılacak ustalıkta mobilyalar yapan marangozları tanımasının vaktidir yani. Mayakovski söylesin son sözü:

“Bu kitabı okuyan kişi,

Yaz şu sözü bir kenara:

Aslında iyidir bütün işler.

Sen zevk alacağın işi ara.”

Mayakovski’nin Ne Olmalıyım? kitabı Maksut Köksal tarafından çevrilmiş, Cemal Karabaş tarafından resimlenmiş ve Neşeli Kitaplar tarafından yayımlanıyor. Çizimleri çok sevimli. Kitabın  baskı sorunu var ama internette biraz aramadan sonra bulunabiliyor.